Açlık plazma glukozu, açlık kan şekeri değeri olarak da bilinir. Burada 8 saatlik açlık sonunda yapılan kan tahlilinin verdiği değerler incelenir. Açken kandaki şeker oranını ölçmek amaçlanır.[1] Koldan alınan kan örneği, laboratuvar ortamında incelenerek kandaki glukoz değerleri açıklanır. Açlık plazma glukozu neden önemlidir, bu veri nasıl alınır, sağlık ocağında açlık plazma glukozu testi yapılıyor mu gibi soruların yanıtlarına da bakalım…

Açlık Plazma Glukozu Neden Önemli? [1]

Dünya genelinde tip2 diyabetin artan obezite, fiziksel inaktivite ve nüfusun yaşlanması gibi nedenlerle gittikçe daha fazla görülmesi, bu alanda çok daha fazla araştırma yapılmasına neden oluyor. Bu nedenle başta Dünya Sağlık Örgütü kısa adıyla DSÖ olmak üzere tüm uluslararası sağlık örgütleri, diyabet tanısı için bazı testleri esas alırlar. Diyabet için kan testleri olarak bilinen bu testler şöyledir:

●      Doğrudan plazma glukoz ölçümüne dayanan rastgele glukoz ölçümü [1]

●      En az 8 saatlik açlığı takiben yapılan APG yani açlık plazma glukozu [1]

●      OGTT yani bozulmuş açlık glukozu [2]

●      Gliseminin uzun süreli bir göstergesi olan HbA1c şeklinde sıralanır. [1]

Açken kandaki glukoz oranı, sağlık uzmanına diyabet konusunda önemli bir bilgi verir. Ancak bu, tek başına yeterli olmaz. Yukarıda saydığımız diğer testler de istenebilir. Ayrıca diyabet tanısı koymak için diyabet belirtileri de sorgulanır.

Açlık Plazma Glukozu Testi Nasıl Değerlendirilir?

Açlık kan şekeri testini yaptırdıktan sonra, test sonucu değerlendirilir. Peki, test sonucundaki rakamlar neyi ifade eder?

●      100mg/dl’den düşük çıkan sonuçlar normal glukoz toleransı olarak değerlendirilir.[1]

●      100-125mg/dl aralığı, diyabet öncesi yani prediyabet olarak kabul edilir.[1]

●      126 mg/dl ve yukarısındaki değerler ise diyabet tanısına işaret eder.[1]

Neden Açken ve Tokken Kan Testi İstenir?   

Diyabet tanısı için hem açken hem de tokken kan vermeniz istenir. Çünkü kan şekeri düzeyleri ve insülin davranışı açken ve tokken farklı olacaktır.1 Yani açlık kan şekeri testi ve tokluk kan şekeri testi birlikte değerlendirilir. Bunların verdiği sonucun birlikte görülmesi, hekime net bir resim verir. Hatta bazen bu ikisinin sonucu da yeterli olmaz.

Diyabeti en iyi şekilde kontrol altına almak için de kan şekeri düzeyleri sıklıkla hem açken hem de öğünlerden sonra kontrol edilmelidir. Burada evde şeker ölçümü devreye girer.   

Diyabet Teşhisi Nasıl Konur?

Diyabet tanısı, klasik semptomlar ve komplikasyonlar var ise kolaylıkla konabilir. Bununla birlikte erken tanı ve bazı laboratuar yöntemlerinin doğru şekilde kullanılması, sonuçların tanı kriterlerine uygun olarak değerlendirilmesi önemlidir. Bu amaçla bazı testler yapılır. Bunlardan biri de konumuz olan açlık kan şekeri testi yani açlık plazma glukozu ölçümüdür. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi açlık kan glukoz değeri 80-110mg/dl’dir. Açlık kan glukoz değeri plazmada 126 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konabilir. [1]

Diyabet tanısı konulduktan sonra düzenli olarak şeker kontrolü yapılması önemlidir. Böylece diyabet, kontrol altına alınabilir. Diyabeti kontrol altına almak için diyabetlinin kendi kendine şeker ölçüm cihazı kullanımı gereklidir. Ancak şeker ölçüm cihazı yeterince konforlu değilse kullanım zorlaşır ve aksar.

Evde Şeker Ölçümü

Diyabet tanısı konulmuş kişilerin aklındaki net soru: diyabetin tedavisi nedir, şeklinde. Pek çok araştırmaya göre diyabet, bir hastalıktan çok sonuçtur. Genetik yatkınlık ve başka etkenlerin de dominant olmasıyla birlikte diyabetin nedenlerinin daha çok beslenme şekliyle ilişkili olması, bu tezi kanıtlar. Bu nedenle diyabetin tedavisi de beslenme alışkanlığını değiştirmek, kişiye özel egzersiz ve beslenme programlarına sahip olup uygulamak ve diyabeti sürekli kontrol etmek şeklinde özetlenebilir. Diyabet takibi için evde şeker ölçümü gerekir. Evde şeker ölçümü yapabilmek üzere geliştirilmiş cihazlar alınarak bu ölçümler sağlık uzmanının istediği şekilde yapılır ve kayıt altına alınarak kendisiyle paylaşılır.

Pek çok diyabetli, ölçümleri hekim istediği için yaptığını düşünür. Ancak bu ölçümler, kişinin kendi durumunu izlemesi ve kendini kontrol etmesi için de çok önemlidir. Peki, kendi kendine kanda şeker ölçümü yöntemleri hangileri?

Parmaktan Şeker Ölçümü

Pek çok diyabetli, parmağını gün içinde birkaç kez delerek ve kanatarak kandaki glikoz düzeyini ölçen zahmetli yöntemle yaşamak zorunda olduğunu düşünüyor. Tüm diyabetli hastalar için evde kan şekerini takip etmek önemlidir.[3] Ancak yine de parmaktan kan alarak şeker ölçümü yapmak, yeterince kullanışlı bulunmuyor. Çünkü diyabetliler, bu zahmetli, rahatsız edici ve her durumda uygulanabilir olmayan yöntemi düzenli olarak uygulamaktan kaçınarak, kendilerini diyabete teslim ediyor. Peki, evde kendi kendine şeker ölçümü aletleri arayışında parmak delmeden glukoz ölçümü yapan bir seçenek yok mu?

FreeStyle Libre Sürekli Şeker Ölçüm Cihazı

Diyabetli için gün boyu kanda şeker izlemi, büyük önem taşır. Bu izlemleri sürekli yapmak ve değerlendirmek, gerekli beslenme, egzersiz adımlarını atma konusunda diyabetliyi motive eder. Ayrıca diyabeti kontrol altına alır. Ancak geleneksel evde şeker ölçüm araçları, uzun yıllar boyunca bu konuda istenen başarıyı sunamadı. Zira, parmak delerek şeker ölçümü yapmanın güçlüğü, kartuş kullanımında malzemenin koşullardan fazlaca etkilenmesi gibi pek çok etken diyabetlinin düzenli şeker ölçümünden kaçınmasına neden oluyor. Tam da bu ihtiyaçtan yola çıkan FreeStyle Libre sürekli şeker ölçüm cihazı [4] ile diyabetlinin yaşamında birden fazla alanda konfor sağlanabilir.

Neden FreeStyle Libre?

FreeStyle Libre’nin sunduğu bazı avantajlar şöyle listelenebilir:[5]

●      Kanda şeker ölçümü yapmak için kan yerine deri altındaki dokunun interstisyel sıvısından glikozu ölçer ve acı vermez.

●      Ölçüm, sadece 1 saniye sürer.

●      Kişi, ölçüm anını hissetmez bile.

●      Diyabetlinin banyoda olması, sporda olması, yüzüyor olması gibi koşullar fark etmeksizin ölçüm yapar.

●      Aktivite ve işe engel olmaz.

●      Bir diyabet defterine ihtiyaç duyulmaz.

●      Sadece ölçüm yapılan bir anın değil 8 saatin verisini gösterir.

●      Yaptığı ölçümlerden grafikler oluşturabilir.

●      Tüm günün detaylı glisemik profilini sunar ve istenen anda sağlık uzmanıyla paylaşmaya uygundur.

●      Sürekli olarak ölçüm yapar.