Kan şekeri, kanda bulunan glukozu ifade eder. Basit bir şeker olan glukozun kandaki miktarı, kan şekeri düşüklüğü ve kan şekeri yüksekliği gibi durumları belirlemekte kullanılır.[1]

Kandaki şeker, besinlerle alınır. Yemek sonrasına bu şeker, insülin adlı hormonlarla karaciğere alınır. Daha sonra hücrelere girerek onları beslemeye başlar. Bundan sonra da pankreas insülin üretimine devam eder.[2]

Diyabet söz konusu olmadığında besinlerle alınıp, kana geçen şeker, insülin hormonu tarafından hücrelere taşınır. Böylece kandaki şeker miktarı, olması gereken düzeyde kalır. Diyabetlide ise besinlerle alınıp, kana geçen şeker, insülin hormonu eksik veya etkisiz olduğu için hücrelere taşınamaz ve kandaki şeker miktarı yükselir.[2]

Yüksek Kan Şekeri

Kan şekerinin normal sınırların üzerinde bulunmasına hiperglisemi adı verilir. Hiperglisemiyle seyreden hastalığa halk arasında “şeker hastalığı” denilir.  Yüksek kan şekerinin yani kanda glikoz miktarının fazla olmasının kişide bazı belirtileri vardır. Kan şekerinin yüksek olduğunu gösteren belirtiler, diyabet tanısı için tek başına yeterli olmasa da değerlidir. Bunlar şöyle listelenebilir:

Yüksek Kan Şekeri Belirtileri:[2]

●      Ağız kuruluğu

●      Çok susama

●      Sık idrara çıkma

●      Gece idrara çıkma

●      Sık acıkma / iştahsız olmak

●      Yorgun ve halsiz hissetmek

●      Açılan yaraların daha geç iyileşmesi

●      Ciltte kuruma, kaşıntı ve döküntü

●      Sık enfeksiyon

●      Ayaklarda yanma hissi

●      Bulanık görme

Diyabet Nedir?

Kan şekeri düzeyi diyabetle yakından ilişkilidir. Bu nedenle burada diyabetin tanımını da yapmak gerekir.

Pankreas adı ile bilinen organdan yeterli miktarda insülin salgılanamaması, ya da salgılandığı halde gerekli etkiyi gösterememesi sonucu, kan şekerinin yükselmesiyle kendini gösteren duruma diyabet denir. Diyabet, temelde iki ana başlık altında incelenir: Tip 1 diyabet ve Tip 2 diyabet.[2]

Tip 1 diyabet, genellikle genç yaşlarda görülür. Vücut, çok az insülin yapar veya hiç insülin yapmaz. Tip 2 diyabet ise genellikle 40 yaş sonrasında gözlenir ve bu durumda pankreas insülin yapar ancak onu yeterli şekilde kullanamaz.[2]

Diyabetin (Şeker Hastalığının) Nedenleri [2]

Diyabetin nedeni nedir sorusuna dair üç ana belirleyiciyle yanıt verilebilir:

●      Pankreas organında insülin yapan hücrelerin tahrip olması,

●      Genetik faktörler (kalıtım),

●      Fazla kilo, aşırı stres ya da yüksek tansiyon da diyabete neden olabilir.

Yüksek Kan Şekeri Kimlerde Görülür?

Çok genel bir tanımla; ailesinde diyabetli olanlar, şişman kişiler, 4 kg’dan daha ağır bebek doğuran kadınlar ve stres altında yaşayan kişiler diyabet riski taşırlar. [3]

Kan Şekeri Ölçümü

Diyabet tanısı koymak için açlık kan şekeri testi, tokluk kan şekeri testi, HbA1c testi, oral glukoz tolerans testi istenebilir. Ayrıca diyabet tanısı konduktan sonra kanda şeker ölçümüne evde devam etmek gerekir. Evde şeker ölçümü için cihaz kullanımı söz konusu olur. Ancak maalesef parmaktan şeker ölçümü, çok zahmetli bir yöntem olduğu için genellikle diyabetlinin ölçümden kaçındığı görülür.[4]

Evde şeker ölçümü parmak delmeden de mümkün. FreeStyle Libre ile sürekli şeker ölçümünü parmaktan kan almadan yapabilirsiniz. FreeStyle Libre sürekli şeker ölçüm cihazı,[5]24 saatlik periyodlarla ölçüm yapar ve yaptığı ölçümü kaydeder. İstenirse şeker izlemini, grafikler halinde paylaşır. Sadece 1 saniyede ve kişinin fark etmeyeceği kadar hassas bir ölçüm yapar.

İnsülin Kullananlar ve Şeker Ölçümü

İnsülin yapılmadan önce kan şekerinin ölçülmesi ve insülin dozunun bu ölçüm değerine göre ayarlanması önemli. Ancak ölçüm cihazlarının ve şeker ölçüm çubuklarının güvenirliğinden emin olunamadığında diyabetli risk almış oluyor. Bu nedenle özellikle insülin alanlarda tek bir anın ölçümü yerine gün boyu şeker ölçümü çok önemlidir. [5,6]