Diyabet riskini biliyor musun?

Diyabet, insülin eksikliği ya da insülinin etkisini gösterirken oluşan yetersizlikler nedeniyle vücudun karbonhidrat, yağ ve proteinlerden yeterince yararlanamadığı kronik bir metabolizma hastalığı olarak tanımlanıyor.[1] Tip 1 diyabet genellikle çocukları ve gençleri etkilerken, Tip 2 diyabet genellikle orta yaş ve üstündekileri etkiliyor. Diyabet vakalarının % 90-95’ini Tip 2 diyabet oluşturuyor.[2]

Öngörülen 2035 Diyabet Rakamları

Dünyada ve Türkiye’de çok yaygın bir hastalık olan diyabetin sıklığı neredeyse salgın halinde artış gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre; 2013 yılında dünyada tahmini diyabetli sayısı 382 milyon ve tanı konmamış hasta sayısı 175 milyon. Bu rakamın 2035 yılında 592 milyon olacağı tahmin ediliyor.[4] Türkiye’de 1997 ile 2010 verileri karşılaştırıldığında diyabet sıklığının %90 arttığı görülüyor. 2010 itibarıyla Türkiye nüfusunun %13,7’sinin diyabetli olduğu; sıklığın erkeklerde %12,4 iken kadınlarda biraz daha yüksek olup %14,6’ya ulaştığı görülüyor. Bazı bölgelerde bu sıklık oranı %20’leri buluyor.[4]

Diyabetli Olma Riskimizi Öğrenelim

Diyabetin teşhisi ilk olarak kendi sağlığımızı tarafsız olarak değerlendirmekle başlıyor. Araştırmalar fazla kiloların ve yakın akrabalarda Tip 2 diyabet varlığının diyabetli olma riskini artırdığını gösteriyor[4]. Diyabet tedavi edilmediği takdirde çeşitli sağlık problemlerine yol açar. Erken teşhis, bize sağlıklı bir yaşam şansı verir.

Gelin hep birlikte diyabet riskimizi 12 soruda değerlendirelim:[4]

1. Birinci ve ikinci derece yakınlarında diyabet var mı?

2. İri bebek (doğum tartısı 4000 gr ve üzerinde bebek) doğurdun mu?

3. Daha önceki gebeliklerinde “gebelik diyabeti” tanısı aldın mı?

4. Hipertansiyonun (kan basıncı: KB ≥140/90 mmHg) var mı?

5. Dislipidemin (HDL-kolesterol  ≤35 mg/dl veya trigliserid ≥250 mg/dl) var mı?

6. Daha önce şeker yükleme testi yaptırdın ve değerlerinin çok iyi olmadığı belirtildi mi?

7.  Polikistik over sendromun var mı?

8. Herhangi bir damar hastalığın var mı?

9. Doğduğunda doğum tartın 2500 gramın altında mıymış?

10. Sedanter yani fiziksel aktivitenin minimum seviyede olduğu, hareketsiz bir yaşam tarzın mı var?

11. Doymuş yağlardan zengin ve posa miktarı düşük gıdalardan oluşan “sağlıksız” bir beslenme alışkanlığın mı var?

12. Psikiyatrik bir hastalığın var ve bunun için ilaç kullanıyor musun?

Unutma; diyabet hastalığı tanısı doktor muayenesi ve kan şekeri ölçümü ile konulmaktadır. Fakat erken teşhis önemlidir. [5] Diyabet riskini bu tarz sorularla ve minik testlerle de tahminleyebilirsin. Ancak, kesin bilgilere ve tanıya ulaşmak için mutlaka hekimine danışman gerekir.