Przelewy24 Logo
PayPal Logo
Visa Logo
Mastercard Logo
Google Pay Logo
Apple Pay Logo

Dostawa oczekiwana w 2-3 dni robocze

delivery

Bezpieczne płatności

safe

Koszyk jest pusty

Chcesz kupować nasze produkty?
Zapoznaj się z naszym czujnikiem  FreeStyle Libre 2 lub pakietem startowym i dodaj go do koszyka.

Neuropatia cukrzycowa – symptomy, zapobieganie i leczenie

Neuropatia cukrzycowa jest częstym i poważnym powikłaniem choroby przewlekłej, jaką jest cukrzyca. Niesie za sobą ryzyko rozwoju kolejnych problemów zdrowotnych, np. stopy cukrzycowej. Neuropatia dotyczy głównie nerwów obwodowych odpowiedzialnych za czucie w rękach i stopach, ale może prowadzić również do uszkodzenia włókien nerwowych układu autonomicznego – przewodu pokarmowego, serca czy narządów płciowych [1]. Co trzeba wiedzieć o neuropatii cukrzycowej? Na czym polega jej leczenie? Czy neuropatii można uniknąć?

Czym jest neuropatia cukrzycowa?

Neuropatia cukrzycowa to przewlekłe powikłanie cukrzycy, do którego dochodzi na skutek długo utrzymujących się zaburzeń metabolicznych, prowadzących do zmian w naczyniach krwionośnych odżywiających nerwy. W przebiegu neuropatii cukrzycowej dochodzi m.in. do demielinizacji, zaniku i zwyrodnienia aksonów (małych wypustek nerwowych odpowiedzialnych za przewodzenie sygnałów nerwowych) oraz zaniku neuronów [2]. 

Rodzaje neuropatii cukrzycowej

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne wskazuje na następujący kliniczny podział neuropatii:

Uogólnione symetryczne polineuropatie:

  • przewlekła obwodowa czuciowo-ruchowa;
  • autonomiczna;
  • ostra czuciowa.

Ogniskowe i wieloogniskowe neuropatie:

  • nerwów czaszkowych;
  • nerwów rdzeniowych (piersiowych i lędźwiowych);
  • ogniskowe neuropatie kończyn, w tym zespoły uciskowe;
  • proksymalna ruchowa (amiotrofia) [1].

Objawy neuropatii cukrzycowej

Wynikiem uszkodzenia części czuciowej układu nerwowego (polineuropatia czuciowo-ruchowa) są zaburzenia czucia, występujące najczęściej w obrębie stóp i dłoni, nazywane objawem „skarpetek i rękawiczek”. Chory ma problemy z odczuwaniem bólu i wysokiej temperatury. Może np. przenosić gorące przedmioty bez użycia rękawic kuchennych. Ponieważ nie czuje bólu, nie zwraca uwagi na skaleczenia i zmiany pojawiające się na stopach. Charakterystycznym skutkiem uszkodzenia włókien nerwowych na kończynach dolnych są przykurczone palce i wysokie sklepienie stopy, przez co choremu trudniej jest dopasować odpowiednie obuwie. Może to doprowadzić do występowania trudno gojących się ran i owrzodzeń. Do innych objawów uszkodzenia części czuciowej należą: drętwienie, mrowienie, pieczenie, przeczulice lub niedoczulice, uczucie zimna lub gorąca, a także nagły, przeszywający ból różnych części ciała [3].

Do objawów części ruchowej układu nerwowego należą:

  • wrażenie stąpania po „niepewnym gruncie”;
  • nieprawidłowe ustawienie i deformacja stóp, co również zwiększa ryzyko rozwoju stopy cukrzycowej;
  • zaniki mięśniowe;
  • zaburzenia równowagi.

Neuropatia może również prowadzić do uszkodzenia nerwów autonomicznych układu nerwowego, co objawia się m.in.:

  • zaburzeniami połykania;
  • biegunkami;
  • zaparciami;
  • nudnościami;
  • wymiotami;
  • problemami z kontrolowaniem pęcherza moczowego;
  • zaburzeniami rytmu serca;
  • omdleniami;
  • zaburzeniami erekcji i popędu seksualnego;
  • nieprawidłową potliwością;
  • zaburzeniami smaku;
  • brakiem odczuwania objawów ostrzegawczych przed hipoglikemią [3].

Neuropatia proksymalna dotyczy najczęściej nerwów w udach, biodrach, pośladkach lub ramionach i objawia się nagłym, silnym bólem. Neuropatia ogniskowa dotyczy pojedynczego nerwu, może objawiać się bólem lub nagłym osłabieniem nerwów, np. w obrębie nadgarstka. Objawy neuropatii cukrzycowej często nasilają się w nocy i pod wpływem stresu [3]. 

Rozpoznanie neuropatii cukrzycowej

Diagnostyka neuropatii obejmuje szczegółowy wywiad medyczny oraz ocenę funkcji włókien czuciowych – zarówno odczuwanie bólu i temperatury, jak i wibracji. Podczas rozmowy z pacjentem lekarz może zapytać m.in. o historię choroby, stosowane leki, styl życia oraz występujące objawy. Celem diagnostyki jest również wykluczenie innych schorzeń neurologicznych.

Badanie czucia po raz pierwszy wykonuje się po pięciu latach od momentu zachorowania w przypadku cukrzycy typu 1 lub w momencie zdiagnozowania choroby w przypadku cukrzycy typu 2 [1]. Jeśli u chorego wcześniej występują niepokojące symptomy, konieczna jest natychmiastowa diagnostyka.

Przyczyny neuropatii cukrzycowej

Główną przyczyną neuropatii cukrzycowej jest długotrwała hiperglikemia, czyli zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi. Nieprawidłowe kontrolowanie cukrzycy lub zbyt późne jej zdiagnozowanie prowadzi do uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych odżywiających nerwy. Wskazuje się też na rolę stresu oksydacyjnego w rozwoju neuropatii cukrzycowej.

Ryzyko pojawienia się tego powikłania cukrzycy zwiększa się, gdy u pacjenta występują dodatkowe czynniki ryzyka, np.:

  • predyspozycje genetyczne – zdiagnozowanie neuropatii cukrzycowej u członka rodziny;
  • wysoki poziom cholesterolu;
  • nadciśnienie tętnicze;
  • stres oksydacyjny;
  • nadużywanie alkoholu;
  • palenie papierosów [1].

Leczenie neuropatii cukrzycowej

Całkowite wyleczenie neuropatii cukrzycowej nie jest możliwe, ale dzięki właściwej terapii można spowolnić chorobę, a nawet zatrzymać dalsze uszkadzanie nerwów. Podstawą terapii jest leczenie przyczynowe, czyli odpowiednie kontrolowanie cukrzycy. Częste monitorowanie glikemii i utrzymywanie jej na prawidłowym poziomie jest więc najważniejszym elementem leczenia neuropatii cukrzycowej. Ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarza dotyczących dawkowania leków, a także przestrzeganie zasad tzw. „diety cukrzycowej”, zwiększenie aktywności fizycznej, regularne monitorowanie poziomu cukru, w tym codzienne samodzielne pomiary glikemii. Należy również pamiętać o kontroli ciśnienia tętniczego, kontroli gospodarki lipidowej oraz zrezygnować z używek, takich jak papierosy czy alkohol. Farmakoterapia wspomagająca może obejmować podawanie kwasu alfa-liponowego, witamin z grupy B, leków obniżających ciśnienie krwi [3].

Leczenie objawowe obejmuje przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (jeśli neuropatii towarzyszą dolegliwości bólowe). W uzasadnionych przypadkach lekarz może przepisać leki przeciwdrgawkowe (np. gabapentynę czy pregabalinę) i leki przeciwdepresyjne. Przebieg leczenia neuropatii cukrzycowej oraz wybór leków w dużej mierze zależy od tego, jakie nerwy zaatakowała choroba. Przykładowo jeśli neuropatia autonomiczna dotyczy układu pokarmowego, konieczne może okazać się podawanie leków hamujących wydzielanie soku żołądkowego, łagodzących nudności czy przeciwbiegunkowych [1].

Elementem terapii neuropatii cukrzycowej, zwłaszcza jej postaci czuciowo-ruchowej, jest również rehabilitacja. W zależności od lokalizacji problemu fizjoterapeuta ustala zestaw ćwiczeń ruchowych oraz dobiera zabiegi z zakresu fizykoterapii, które mają na celu poprawienie czucia i ruchomości kończyny objętej neuropatią oraz łagodzenie dolegliwości bólowych. 

Konsekwencje neuropatii cukrzycowej

Neuropatia jest przede wszystkim czynnikiem ryzyka rozwoju zespołu stopy cukrzycowej, co z kolei może doprowadzić do groźnych upadków, złamań, trudno gojących się ran, a w konsekwencji – amputacji kończyny [1]. Uszkodzenie nerwów w przebiegu cukrzycy może jednak obejmować różne układy i narządy wewnętrzne, prowadząc do wielu innych powikłań. Neuropatia cukrzycowa może powodować zaburzenia rytmu serca, zwiększając ryzyko zawału. Konsekwencjami neuropatii autonomicznej mogą być też m.in. omdlenia, nietrzymanie moczu, impotencja.

Jak zapobiegać neuropatii cukrzycowej i innym powikłaniom cukrzycy?

Najważniejszym elementem profilaktyki neuropatii u chorych na cukrzycę jest utrzymywanie poziomu glukozy we krwi na prawidłowym poziomie. Kluczową rolę odgrywa regularna samokontrola glikemii oraz zdrowy styl życia, odpowiednio zbilansowana dieta o niskim indeksie glikemicznym i regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności. Ponieważ jedną z przyczyn neuropatii cukrzycowej jest stres oksydacyjny, warto zadbać o to, aby dieta bogata była w źródła antyoksydantów, które znajdują się przede wszystkim w warzywach, owocach (szczególnie jagodowych), orzechach. Ważne jest również unikanie czynników, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia neuropatii cukrzycowej, czyli przede wszystkim: palenia papierosów i spożywania alkoholu. Osoby chore na cukrzycę powinny też dążyć do uregulowania ciśnienia tętniczego oraz stężenia cholesterolu we krwi. Specjaliści podkreślają również istotną rolę wczesnej diagnostyki cukrzycy w profilaktyce przewlekłych powikłań tej choroby.

Neuropatia cukrzycowa – podsumowanie

Neuropatia cukrzycowa to uszkodzenie nerwów spowodowane długotrwałym wysokim poziomem cukru we krwi u osób z cukrzycą. Przyczyny obejmują hiperglikemię, która uszkadza naczynia krwionośne dostarczające krew do nerwów, oraz stany zapalne związane z cukrzycą. Objawy mogą obejmować ból, drętwienie, mrowienie, a także utratę czucia w rękach i stopach. Leczenie neuropatii cukrzycowej koncentruje się na kontroli poziomu cukru we krwi, stosowaniu leków przeciwbólowych oraz terapii fizycznej. Zapobieganie obejmuje utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi, zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie palenia tytoniu. Regularne badania kontrolne są kluczowe dla wczesnego wykrywania i zarządzania objawami neuropatii.

Bibliografia:

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2023
  2. Sieradzki J., Płaczkiewicz-Jankowska E. (2023). Neuropatia cukrzycowa. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.4.3.
  3. Gorczyca-Siudak D., Dziemidok P. (2019). Neuropatia – zmiany o charakterze odwracalnym i strukturalnym. https://podyplomie.pl/diabetologia/33292,neuropatia-zmiany-o-charakterze-odwracalnym-i-strukturalnym

Redakcja: Agencja Musqo

ADC-97531 v1.0

Podobne artykuły


Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco!

Dzięki temu nie przegapisz nowych artykułów i zdrowych przepisów

Loading...