Czynniki ryzyka zachorowania na cukrzycę ciążową

W czasie ciąży w organizmie każdej kobiety dochodzi do wahań hormonalnych. Zwiększa się produkcja hormonów, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka i przebiegu ciąży. Jeśli stężenie estrogenu, prolaktyny, progesteronu i laktogenu łożyskowego (bo o nich mowa) jest zbyt duże, może powodować osłabianie działanie insuliny. Insulina jest hormonem, który reguluje i obniża poziom podstawowego cukru prostego we krwi (glukozy). Gdy jej działanie jest upośledzone, a organizm ma zmniejszoną wrażliwość na ten hormon, dochodzi do wzrostu poziomu glukozy we krwi.

W tym miejscu warto wspomnieć także o względnym i bezwzględnym niedoborze insuliny. Różnica między wymienionymi niedoborami jest następująca:

Dlaczego cukrzyca ciążowa rozwija się u kobiet? Tego lekarze nie są w stanie jednoznacznie określić. Istnieje jednak grupa czynników, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy ciążowej.

Co zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę ciążową?

Pomimo tego, że określono grupę ryzyka zachorowania na cukrzycę ciążową, to istnieje grupa kobiet z tym schorzeniem, u których nie stwierdza się żadnych z powyższych czynników. Cukrzycę ciążową można traktować jako sygnał ostrzegawczy dla przyszłej mamy, który może wskazywać na predyspozycje organizmu do zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Choć nie mamy wpływu na naszą genetykę, można wyeliminować jak najwięcej czynników środowiskowych, które przyczyniają się do rozwoju cukrzycy.

Jednoznaczna, sprawdzona metoda zapobiegania cukrzycy ciążowej niestety nie została dotychczas opracowana, a na rozwój zaburzeń gospodarki węglowodanowej mają wpływ w dużej mierze geny. Dowiedziono jednak, że:

Tak więc, czynniki takie jak higieniczny tryb życia, zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna (oraz utrzymanie prawidłowej wagi ciała) mogą przyczyniać się do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowania na cukrzycę ciążową (a z pewnością na cukrzycę typu 2).

Należy pamiętać, że choć cukrzyca ciążowa ustępuje samoistnie po porodzie u 90% kobiet, to jednocześnie zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości.

Cukrzyca ciążowa a cukrzyca typu 2 – jak zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2 po ciąży?

Fakt zachorowania na cukrzycę ciążowa nie jest równoznaczny z koniecznością rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości, jednak zwiększa to ryzyko znacząco. To, że organizm nie poradził sobie z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi w czasie ciąży (która jest pewnego rodzaju obciążeniem dla organizmu), może świadczyć o predyspozycjach do zaburzeń gospodarki węglowodanowej.

W związku z tym, jeśli borykasz się z cukrzycą ciążową, dbaj przede wszystkim o to, by utrzymać prawidłową masę ciała. Musisz o tym pamiętać i w trakcie ciąży, i po porodzie. Staraj się odżywiać zdrowo, unikaj wysokoprzetworzonych produktów, nadmiaru cukru, niezdrowych tłuszczów i jedzenia typu fast food. Dbaj też o regularną aktywność fizyczną – ruch pomaga utrzymać wagę w normie, poprawia funkcjonowanie i wydolność całego organizmu, a dodatkowo wzmacnia działanie układu immunologicznego. Ważna jest także odpowiednia ilość snu w nocy, unikanie stresu i odpoczynek.

Podobne zalezności i uwarunkowania dotyczą Twojego dziecka – wystąpienie u Ciebie cukrzycy ciążowej zwiększa u niego ryzyko nadwagi, otyłości, czy cukrzycy typu 2 w późniejszym wieku. Stosuj więc u niego te same zasady zdrowego trybu życia, które powinnaś stosować u siebie. Cukrzyca ciążowa powinna stać się motywacją do zmiany stylu zycia całej rodziny.

Redakcja: Agencja Musqo

Bibliografia:

1. Grzelak T., Janicka E., Kramkowska M., Walczak M., Czyżewska K., Cukrzyca ciążowa – skutki niewyrównania i podstawy regulacji glikemii, [w:] Nowiny Lekarskie 2013, 82, 8, 163–169, dostęp: https://jms.ump.edu.pl/uploads/2013/2/163_2_82_2013.pdf (PDF,215kb)  [17.01.2024].

2. Sochacki-Wójcicka N., Cukrzyca ciążowa – diagnoza, przyczyny, objawy i dieta, dostęp: https://mamaginekolog.pl/ciaza-i-porod/choroby-w-ciazy/cukrzyca-ciazowa/ [17.01.2024].

3. Furman J., Łabuz-Roszak B., Cukrzyca u kobiet w ciąży, 28.11.2018, dostęp: https://www.mp.pl/insulinoterapia/cukrzyca/cukrzyca_ciazowa/199557,cukrzyca-u-kobiet-w-ciazy [17.01.2024]

4. Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą, [w:] Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2017 tom 2, nr 5, dostęp: file:///D:/DOKUMENTY/Downloads/56571-143994-2-PB.pdf [17.01.2024]

5. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2024 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, dostęp: https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd

6. Sieradzki J., Czy zmiana stylu życia ma jeszcze znaczenie?, dostęp: https://diabetologia.mp.pl/leczenie/postepy/104717,czy-zmiana-stylu-zycia-ma-jeszcze-znaczenie [17.01.2024]

ADC-87351 v1.0