Przelewy24 Logo
PayPal Logo
Visa Logo
Mastercard Logo
Google Pay Logo
Apple Pay Logo

Dostawa oczekiwana w 2-3 dni robocze

delivery

Bezpieczne płatności

safe

Koszyk jest pusty

Chcesz kupować nasze produkty?
Zapoznaj się z naszym czujnikiem  FreeStyle Libre 2 lub pakietem startowym i dodaj go do koszyka.

Poziom cukru we krwi – jak monitorować i utrzymywać go w zdrowych granicach

Badanie poziomu cukru pełni kluczową rolę w diagnostyce i monitorowaniu cukrzycy. Przeprowadzanie regularnych pomiarów poziomu glukozy jest niezbędnym elementem dnia każdego diabetyka, jednak systematycznym badaniom powinny poddawać się także osoby znajdujące się grupie ryzyka, a nawet osoby potencjalnie zdrowe - w celu wczesnego rozpoznania ewentualnych nieprawidłowości [1]. Dowiedz się więcej!

Spis treści:

  1. Stężenie cukru - kto powinien je monitorować?
    ●     Badanie w kierunku cukrzycy – kobiety w ciąży
  2. Prawidłowy poziom cukru – normy
    ●     Doustny test tolerancji glukoz
  3. Jak często sprawdzać poziom cukru?
  4. Wysoki lub niski poziom cukru – jak go monitorować?
    ●     Nowoczesna samokontrola
  5. Pomiar poziomu cukru – podsumowanie

Stężenie cukru – kto powinien je monitorować?

Poziom glikemii powinien być regularnie monitorowany przez osoby chorujące na cukrzycę. Częstotliwość pomiaru stężenia cukru należy uzgodnić z diabetologiem i dostosować do stanu zdrowia pacjenta. Samokontrola jest jednym z najważniejszych aspektów terapii cukrzycy, pozwala bowiem na bieżąco weryfikować, czy zalecone leczenie jest skuteczne, a także wykrywać ewentualne nieprawidłowości. 

Konieczność częstego mierzenia poziomu glikemii jest dla wielu diabetyków wyzwaniem. Regularne nakłuwanie palca w celu wykonania pomiaru nie jest przyjemną praktyką i często też zniechęca diabetyków do dbania o samokontrolę. Dzięki nowoczesnym systemom CGM można jednak tego uniknąć - szczegóły poznasz w dalszej części artykułu. 

Warto również dodać, że zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego badanie w kierunku wczesnego rozpoznania stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 powinna przeprowadzać raz na trzy lata każda osoba po 45. roku życia [1]. Natomiast niezależnie od wieku badanie poziomu cukru należy wykonywać co roku u osób, u których wystąpił przynajmniej jeden z poniższych czynników ryzyka cukrzycy:

  • nadwaga lub otyłość (BMI ≥ 25 kg/m2 lub obwód w talii ≥ 80 cm u kobiet albo ≥ 94 cm u mężczyzn);
  • cukrzyca występująca w najbliższej rodzinie (rodzice, rodzeństwo);
  • pochodzenie z grupy środowiskowej lub etnicznej narażonej w większym stopniu na występowanie cukrzycy;
  • stwierdzenie w poprzednim badaniu stanu przedcukrzycowego;
  • przebyta u kobiet cukrzyca ciążowa;
  • zespół policystycznych jajników;
  • dyslipidemia (zaburzenie poziomu tłuszczów we krwi);
  • nadciśnienie tętnicze;
  • choroby układu sercowo-naczyniowego [1,3].

Badanie w kierunku cukrzycy – kobiety w ciąży

Szczególną grupą osób, u których należy wykonywać rutynowe badania stężenia poziomu glukozy, są kobiety w ciąży. Pierwsze badanie poziomu cukru powinno być zlecone na samym początku ciąży, niedługo po pierwszej wizycie u ginekologa. Cukrzyca ciążowa, rozwijająca się zazwyczaj między 24 a 28 tygodniem ciąży, jest dość częstym powikłaniem w czasie ciąży. Z tego względu u kobiet znajdujących się w grupie ryzyka przeprowadza się w tym okresie dodatkowy test doustnego obciążenia glukozą 75 gramów [2]. W przypadku kobiet, które chorują na cukrzycę i planują ciążę, ważne jest osiągnięcie prawidłowego stężenia glukozy jeszcze przed poczęciem i utrzymanie poziomu cukru mieszczącego się w normie przez cały okres ciąży. 

Prawidłowy poziom cukru – normy i badania

Prawidłowy poziom glukozy przy badaniu cukru na czczo mieści się w granicach 70-99 mg/dl. Przy wyniku na poziomie 100-125 mg/dl mówimy o nieprawidłowej tolerancji glukozy oraz stanie przedcukrzycowym. Jeśli natomiast po dwukrotnym badaniu (każdy z pomiarów wykonany innego dnia) osiągamy wynik poziomu glukozy na czczo powyżej 125 mg/dl, oznacza on cukrzycę [1].

Powyższe wartości są normą przyjętą dla ogółu populacji, z wyjątkiem kobiet w ciąży oraz dzieci. W ciąży prawidłowy poziom glukozy na czczo wynosi do 92 mg/dl, podczas gdy dla dzieci wynik ten wynosi 70-105 mg/dl, zaś u noworodków 50-115 mg/dl. U osób, które przyjmują leki przeciwhiperglikemiczne, z przyczyn innych niż cukrzyca typu 2, podstawą rozpoznania jest wartość HbA1c ≥ 6,5% [1].

Podstawowym badaniem diagnostycznym, wykonywanym w celu rozpoznania cukrzycy lub innych nieprawidłowości związanych z zaburzeniami gospodarki cukrowej (hiperglikemia poposiłkowa, hipoglikemia), jest badanie poziomu cukru we krwi na czczo. Glikemię oznacza się w próbce krwi pobranej z żyły łokciowej ok. 8-14 godzin od ostatniego posiłku. 

Doustny test tolerancji glukozy

Cukrzycę można diagnozować także na podstawie innego badania, to znaczy doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT). Badanie to pozwala wykryć nieprawidłowości w sytuacji, gdy podczas standardowego badania stężenia cukru z krwi wynik mieści się w granicach normy. W teście tym cukier badany jest dwukrotnie - na czczo, a następnie 2 godziny po wypiciu roztworu 75 g glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody. W takim przypadku prawidłowa glikemia po upływie 2 godzin od rozpoczęcia testu OGGT wynosi < 140 mg/dl. Wynik w granicach 140–199 mg/dl mówi o nieprawidłowej tolerancji glukozy, zaś wynik ≥ 200 mg/dl wskazuje na cukrzycę [1].

Jak często sprawdzać poziom cukru?

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego liczba pomiarów u diabetyków uzależniona jest od rodzaju stosowanej terapii oraz wyników leczenia cukrzycy [3]:

  1. U pacjentów z cukrzycą typu 2, u których leczenie odbywa się wyłącznie poprzez wdrożenie właściwej diety i doustnego leku przeciwcukrzycowego pierwszego rzutu (metformina), badanie glikemii na czczo i po głównych posiłkach (skrócony profil glikemii) powinno się odbywać raz w miesiącu, a dodatkowo raz w tygodniu powinno mieć miejsce oznaczenie glikemii o różnych porach dnia (dobowy profil glikemii).

  2. U pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy leczeni są za pomocą doustnych leków przeciwcukrzycowych (innych niż metformina), należy wykonywać skrócony profil glikemii raz w tygodniu, zaś codziennie jedno oznaczenie glikemii o różnych porach dnia.

  3. U pacjentów leczonych insuliną w stałych dawkach każdego dnia powinno wykonywać się 1-2 pomiary glikemii, raz w tygodniu skrócony profil glikemii, a raz w miesiącu dobowy profil glikemii.

  4. U pacjentów, u których stosowana jest metoda leczenia wielokrotnego wstrzykiwania insuliny lub model intensywnej insulinoterapii (bez względu na typ cukrzycy), w ciągu doby powinno wykonywać się wielokrotne pomiary poziomu cukru o ustalonych porach, m.in. poziom cukru po jedzeniu, przed jedzeniem, przed wysiłkiem fizycznym, w porze snu czy w sytuacjach, w których nagły spadek cukru mógłby być wyjątkowo niebezpieczny np. podczas prowadzenia pojazdu. Warto zaznaczyć, że u pacjentów z tej grupy szczególnie zalecane jest kontrolowanie poziomu cukru za pomocą systemów ciągłego monitorowania CGM. Systemy te nie tylko zwiększają bezpieczeństwo i skuteczność insulinoterapii, ale też mają pozytywny wpływ na jakość życia osób chorych na cukrzycę [1].

Pamiętajmy jednak o tym, że każda osoba chora na cukrzycę, niezależnie od sposobu leczenia, powinna natychmiast skontrolować poziom cukru w przypadku nagłego pogorszenia się jej stanu zdrowia czy złego samopoczucia. Samokontrola, polegająca na monitorowaniu poziomu glukozy adekwatnie do indywidualnych potrzeb, jest niezmiernie ważnym czynnikiem skutecznej walki z cukrzycą [4].

Wysoki lub niski poziom cukru – jak go monitorować?

Jedną z tradycyjnych metod kontrolowania poziomu glukozy i w warunkach domowych jest badanie z użyciem glukometru. Podczas tego badania nakłuwa się opuszek palca w celu pobrania próbki krwi. Następnie pobrane krople krwi nanosi się na pasek testowy umieszczony w aparacie i odczytuje wynik.

Ze względu na czasochłonność, bolesność oraz inwazyjność badania glukozy za pomocą glukometru wielu chorych rezygnuje z jego wykonywania lub zaniedbuje ten proces. Następstwem tego mogą być poważne powikłania w postaci trwałego kalectwa czy przedwczesnej śmierci [4]. W przypadku pacjentów, u których niezbędne jest ciągłe monitorowanie poziomu glukozy, nawet kilkukrotnie w ciągu dnia, samokontrola za pomocą glukometru staje się zadaniem niezwykle wyczerpującym, również psychicznie. 

Nowoczesna samokontrola

Rozwiązanie w tym przypadku mogą stanowić nowoczesne systemy monitorowania glikemii (ang. Continuous Glucose Monitor, CGM), które nie tylko uwalniają pacjenta od konieczności wielokrotnego nakłuwania, ale też umożliwiają monitorowanie stężenia glukozy w płynie śródtkankowym w czasie rzeczywistym [5]. Istotną przewagą tych systemów nad tradycyjnym badaniem glukometrem są również raporty danych historycznych, które pozwalają na analizę glikemii u chorego w ujęciu całościowym.

Pomiar poziomu cukru – podsumowanie

Badanie poziomu cukru powinno być regularnie wykonywane przez pacjentów, którzy chorują na cukrzycę, ale kontroli glikemii powinny poddawać się też osoby, u których istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na tę chorobę. Pomiar glukozy jest również zalecany osobom zdrowym, szczególnie po 45. roku życia. To, jak często powinniśmy sprawdzać stężenie glukozy, zależy od wyników rutynowych badań i decyzji lekarza.

W przypadku zdiagnozowanej cukrzycy kontrola poziomu cukru musi odbywać regularnie w warunkach ambulatoryjnych, jak również domowych, w czym pomagają systemy ciągłego monitorowania glikemii. Monitorowanie poziomu glukozy to najważniejszy element samokontroli chorego, który w połączeniu ze zdrowym stylem życia stanowi istotne wsparcie leczenia cukrzycy.

Redakcja: Agencja Musqo

ADC-97943 v1.0

Źródła:

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2024 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego https://www.ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2024
  2. W oczekiwaniu na dziecko, Heidi Murkoff, przeł. Magdalena Hermanowska, Wydanie VIII zmienione, Poznań 2018
  3. Interna Szczeklika- mały podręcznik 2018/2019, P. Gajewski, Medycyna Praktyczna Kraków 2018, wydanie 10
  4. https://www.mp.pl/cukrzyca/aktualnosci/218720,nie-ma-skutecznej-walki-z-cukrzyca-bez-systematycznej-samokontroli-pacjentow
  5. https://www.pfed.org.pl/uploads/1/9/9/8/19983953/procedury_diabetologiczne_2023.pdf

    Podobne artykuły


    Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco!

    Dzięki temu nie przegapisz nowych artykułów i zdrowych przepisów

    Loading...