Hoe ontstaat het?

Type 1 diabetes is een chronische auto-immuunziekte waarvan de diagnose meestal gesteld wordt in de kindertijd of puberteit. Het kan echter ook ontwikkelen bij volwassenen.

Door een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren ontstaat er een auto-immuunreactie. Het immuunsysteem valt hierbij de eigen insulineproducerende cellen, de bètacellen, in de pancreas aan waardoor deze afsterven. Het lichaam is nu niet meer in staat om insuline aan te maken en de glucose-opname in de lichaamscellen wordt verhinderd. Dit alles zorgt ervoor dat de lichaamscellen geen glucose kunnen gebruiken als energiebron en er zal hyperglycemie ontstaan.

Symptomen

De symptomen van type 1 diabetes kunnen acuut optreden en vereisen meteen behandeling. Het herkennen ervan kan u helpen om snel actie te ondernemen voor uw gezondheid door contact op te nemen met uw arts.

Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Vaak plassen
• Meer dorst hebben dan gewoonlijk
• Voortdurend honger hebben, zelfs na het eten
• Gewichtsverlies, zelfs wanneer u voldoende eet
• Vermoeidheid
• Wazig zicht

Een belangrijke korte termijn complicatie die kan optreden bij diabetes type 1 is diabetische ketoacidose.

Omdat er bij type 1 diabetes geen glucose wordt opgenomen, zal het lichaam als alternatieve energiebron overgaan tot verhoogde vetverbranding. Hierbij komen afbraakproducten; ketonen, vrij. Door de massale productie van ketonen kan het bloed verzuren, waardoor levensbelangrijke processen zoals de water- en zouthuishouding verstoort worden.

Diabetische ketoacidose is een levensbedreigende situatie waarbij snel ingrijpen noodzakelijk is. Zeker braken in combinatie met hyperglycemie is een signaal om direct contact op te nemen met uw behandelende arts.

Behandeling en zorg op maat

In de behandeling van type 1 diabetes zijn dagelijkse insuline-inspuitingen levensnoodzakelijk, gezien het lichaam zelf geen insuline meer kan produceren. Daarnaast is het belangrijk om een gezonde bloedsuikerwaarde te bewaren. Personen met type 1 diabetes moeten op verschillende tijdstippen van de dag hun glycemie meten en moeten hun inname van koolhydraten opvolgen, om zo hun insuline goed te kunnen doseren. 

Zowel de hyperglycemie als de grote schommelingen in bloedglucose kunnen op de langere termijn aanleiding geven tot complicaties van de bloedvaten.Vooral de grote bloedvaten van het hart en van de hersenen, de grote slagaders van de onderste ledematen en de kleine bloedvaten van de ogen en van de nieren kunnen hierbij betrokken zijn. Daarnaast kan er ongevoeligheid of overgevoeligheid van de zenuwen ontstaan.. Deze vasculaire complicaties zijn het gevolg van een verminderde doorbloeding van de aangetaste bloedvaten. Bijkomend, hebben mensen met diabetes ook meer kans op infecties. Wanneer complicaties ontstaan vereisen ze nauwe opvolging en behandeling.

Hoe ontstaat het?

Type 2 diabetes is geassocieerd met overgewicht, hoge bloeddruk en hoge cholesterol, en wordt veelal gediagnosticeerd op oudere leeftijd. Gezien de toenemende prevalentie van overgewicht, komt het echter ook meer en meer voor bij jonge mensen. 

In eerste instantie zijn bij diabetes type 2 de bètacellen in voldoende mate aanwezig, maar reageert het lichaam onvoldoende op de insuline die ze produceren. De cellen ontwikkelen insulineresistentie, waardoor ze minder glucose opnemen. Hier wordt een duidelijk verband opgemerkt met de aanwezigheid van vetweefsel; hoe meer vetweefsel, hoe lager de gevoeligheid voor insuline.

In een poging om de resistentie in de cellen te compenseren, zorgt het lichaam voor een overproductie van insuline. Echter, op de langere termijn leidt dit tot “burn-out” van de bètacellen waardoor deze minder insuline kunnen produceren. 

Symptomen

Type 2 diabetes vertoont in het begin weinig tot geen symptomen. Dit komt door de initiële overproductie van insuline en zorgt ervoor dat de ziekte lang onopgemerkt blijft. Vaak wordt de diagnose toevallig gesteld bij een bloedname of wanneer de eerste vasculaire complicaties zichtbaar worden. 

Symtomen ontstaan dus heel geleidelijk aan. Indien je wel veranderingen opmerkt in onderstaande kenmerken is het belangrijk om contact op te nemen met je arts. 

• Meer dorst hebben
• Vaker plassen, vooral ’s nachts
• Meer honger hebben
• Vermoeidheid
• Gewichtsverlies en verlies van spiermassa
• Wazig zicht
• Tintelingen of gevoelloosheid in handen of voeten
• Vertraagde wondgenezing
• Terugkerende vaginale schimmelinfecties of urineweginfecties  

Behandeling en zorg op maat

De behandeling van diabetes type 2 begint bij veranderingen in levensstijl, namelijk het aannemen van een gezond dieet, gewichtscontrole en het inbouwen van voldoende beweging. Vaak zal ook behandeling met geneesmiddelen noodzakelijk zijn. In eerste instantie wordt er gekozen voor orale medicatie die de productie van insuline verhoogt, de resistentie tegen insuline vermindert of de opname van koolhydraten vertraagt. Het toedienen van insuline wordt noodzakelijk wanneer orale medicatie niet meer voldoende effectief is.

Ook bij type 2 diabetes kunnen op de langere termijn de complicaties op vlak van de bloedvaten, de zenuwen of op vlak van risico op infecties ontstaan. 

Vroege diagnose en behandeling zijn echter belangrijk om de ziekte onder controle te houden en complicaties te voorkomen. Verder kunnen tijdige veranderingen in levensstijl helpen op diabetes type 2 te voorkomen of uit te stellen. Informeer je daarom zoveel mogelijk over de ziekte en over een gezonde levensstijl.

Alle voedingsmiddelen beïnvloeden uw bloedglucose, maar sommige meer dan andere. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vetten, calorieën en enkelvoudige koolhydraten; zoals suiker, snoep, frisdrank, gebak en koekjes, vruchten, honing, zuivelproducten, enz. hebben een grotere impact. Maak van voedzame voeding en het behouden van een gezond lichaamsgewicht een prioriteit.

Een actief leven leiden is goed voor u. Sterker nog, naast gezonde voeding en de juiste medicatie, is regelmatig bewegen cruciaal om (pre)diabetes onder controle te houden. Beweging maakt uw cellen gevoeliger voor insuline, waardoor glucose opname wordt bevorderd en uw bloedsuiker daalt.

Het maakt niet uit hoe fit u op dit moment bent. U kan vandaag starten met het inbouwen van meer beweging in uw dag. Als u het niet gewend bent op te sporten, begin dan rustig, bijvoorbeeld met een dagelijkse wandeling. U kan nadien uw fysieke activiteit langzaam opbouwen. Vraag eventueel hulp bij het opstellen van een trainingsplan en raadpleeg uw arts voordat u begint. Misschien helpt het u om te wandelen met een vriend, met uw hond of terwijl u naar een audioboek luistert. Het veranderen van uw levensstijl is niet eenvoudig. Ga op zoek naar de ondersteuning die voor u werkt.